يکشنبه ۰۴ خرداد ۱۴۰۴ - 
آشنایی با ملاصدرا:
صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی یا مُلاصَدرا و صدرالمتألهین (۹۷۹ – ۱۰۴۵ (قمری)) حکیم متأله و فیلسوف ایرانی سدهٔ یازدهم هجری قمری و بنیان‌گذار حکمت متعالیه است. کارهای او را می‌توان نمایش دهندهٔ نوعی تلفیق از هزار سال تفکر و اندیشهٔ اسلامی پیش از زمان او به حساب آورد. ملاصدرا بر این باور بود که مذهب شیعه دو وجه دارد، وجه ظاهری، یعنی همان شریعت و احکام دینی، و وجه باطنی، که همان درون‌مایه و حقیقت مذهب شیعه است و ملاصدرا آن را عرفان شیعی می‌نامید. او برای رستگاری انسان، هم شریعت و پایبندی به فرایض دین را لازم می‌شمرد و هم سیر و سلوک عرفانی برای رسیدن به حقیقت مذهب شیعه را ضروری می‌دانست.ملاصدرا در مخالفت با استادش میرداماد که خود پیرو سهروردی بود، مدعی شد که «وجود» امری حقیقی است و ماهیت امری اعتباری. صدرا دربارهٔ حرکت نیز نظریه جدیدی عرضه کرد که به حرکت جوهری مشهور است. تا قبل از آن تمامی فلاسفه مسلمان، معتقد به وجود حرکت در مقولات نه‌گانه عَرَض بودند و حرکت را در جوهر محال می‌دانستند. اما صدرا معتقد به حرکت در جوهر نیز بود و موفق شد چهار جریان فکری یعنی کلام، عرفان، فلسفه افلاطون و فلسفه ارسطو را در یک نقطه گرد آورد و نظام فلسفی جدید و مستقلی به وجود آورد. تعریف ملاصدرا از خداوند و هفت شبهه ابلیس در ادامه متن آورده شده است.
کد خبر: ۳۹۸۱۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۰۳
به میزبانی بنیاد ملی نخبگان و مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران:
بیش از ۳۰ استاد برجسته علوم انسانی و اجتماعی در نشستی به موضوع بحران ناکارآمدی علوم انسانی اجتماعی پرداختند. استادان علوم انسانی و اجتماعی در نشست فوق، ضعف ارتباط با مجامع علمی بین‌المللی، بی‌توجهی به مسائل بومی و انطباق صرف نظریات غربی با مسائل ایران را از جمله عوامل بحران ناکارآمدی علوم انسانی و اجتماعی برشمردند و راه برون‌رفت از آن را احیای جایگاه علوم انسانی در نظام آموزشی دانستند.
کد خبر: ۳۹۷۳۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۰۷
سلوک عرفانی شیخ جعفر مجتهدی:
ششم بهمن، سالروز رحلت یکی از عرفای بزرگ و گمنام کشور، شیخ جعفر آقا مجتهدی می‌باشد. عارفی بزرگ که هنوز هم بسیاری از مردم او را نمی‌شناسند. جعفر مجتهدی تبریزی (زاده ۱ بهمن ۱۳۰۳ – درگذشته ۶ بهمن ۱۳۷۴)، فرزند میرزا یوسف معروف به شیخ جعفر آقا از عارفان شیعه بود. مرحوم دکتر احمد احمدی (۱۵ شهریور ۱۳۱۲، ملایر – ۱۹ خرداد ۱۳۹۷، تهران) فیلسوف ایرانی ، مؤسس و مدیر سازمان سمت، در خصوص شیخ جعفر مجتهدی و جایگاه خاص او، صحبت‌های جالبی داشت که در سالروز وفات آقا شیخ جعفر، به نمونه‌ای از آن اشاره شده است. همچنین آیت الله مبشر کاشانی در خصوص شیوه سلوک عرفانی شیخ جعفر مجتهدی در مقایسه با سایر علما، بیاناتی دارد که به نوبه خود شنیدنی است.
کد خبر: ۳۹۳۶۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۷
فیلسوف ایرانی در آلمان؛
سپس به تهران برگشت و تا سال ۱۳۵۸ به تدریس فلسفه در دانشگاه تهران مشغول شد. اما با آغاز انقلاب فرهنگی و بسته شدن دانشگاه‌های ایران و درنهایت اخراج او از دانشگاه، تهران را به مقصد آلمان ترک کرد و برای همیشه در کنار همسر آلمانی و دو فرزندش در آن کشور سکنی گزید.
کد خبر: ۳۶۳۷۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۶
فلسفه اشراق؛
فیلسوف دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی به علت پژوهش در حکمت اشراق و سهروردی و احیای آن شهرتی بسیار دارد. وی با بررسی تمامی آثار و نوشته‌های شیخ شهاب‌الدین سهروردی تاکنون چندین کتاب مهم در رابطه با فلسفه و افکار این فیلسوف ایرانی نگاشته است. امروز ۸ مردادماه سالروز درگذشت شیخ شهاب‌الدین سهروردی معروف به شیخ اشراق است؛ به این بهانه نگاه دکتر ابراهیمی دینانی به شیخ اشراق جمع آوری شده است:
کد خبر: ۳۵۳۰۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۹
جواد طباطبایی:
نظام «مدرسه» به عنوان مهمترین کانون علم رسمی در ایران، چنان تحولی پیدا کرده بود که در آغاز دوران جدید نمی‌توانست خاستگاه دانشگاه ایران باشد. موضوع مدرسه به طور عمده علم دین ماند، در حالی که دانشگاه نهادی ملّی است و موضوع آن علم یک ملّت است، به این اعتبار دانشگاه را نمی‌توان اسلامی کرد، دیانت -یا ادیان و مذاهب -هر کشور امری «ملّی» و در درون «ملّت» و یکی از شئون فرهنگی آن است.
کد خبر: ۳۲۶۰۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۶
مصطفی ملکیان:
مصطفی ملکیان، فیلسوف ایرانی به بررسی نظریات اریک فروم در باب ادیان پرداخته که بخشی از این نظریات را در مطلب زیر می‌خوانید.
کد خبر: ۳۲۲۶۴۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۲۷
کارشناسان پاسخ می‌دهند
بیژن عبدالکریمی، فیلسوف درباره‌ی نحوه مواجهه با ماجرای شارلی ابدو ضمن اظهار بی‌اطلاعی از علت تکرار آن، می‌گوید: باید سکوت کرد و بی‌تفاوت باشیم. چراکه واکنش نشان دادن به این موضوعات باعث می‌شود این حرکت‌ها دوباره تکرار شود. همچنین او درباره برخورد نکردن با این موضوع و تفاوت آن با فتوای امام خمینی درباره سلمان رشدی هم گفت: ذهن امام سیاسی بود و فتوای ایشان از جایگاه اسلام سیاسی بود، اما من به عنوان یک دانش آموخته فلسفه می‌گویم از لحاظ علم فلسفی این روش خیلی موثر نیست.
کد خبر: ۲۹۹۴۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۲۱
میزگرد تلویزیونی سال ۱۳۵۶؛
۲۵ مهرماه ۱۳۵۶، سید احمد فردید در دومین برنامه از برنامه‌های این‌سو و آن‌سوی زمان با موضوع شرق و غرب شرکت کرده و می‌کوشد اهمیت پرسش فلسفی و خودآگاهی فلسفی را به سایرین، چه میهمانان برنامه و چه مخاطبان نشان دهد که البته درمورد میهمانان این برنامه، چندان موفق نیست. او گرچه پرسش فلسفی را غیر از پرسش عارفانه می‌داند و میان دل‌آگاهی و خودآگاهی فرق می‌گذارد، اما به هر سه ساحت (آگاهی، خودآگاهی و دل‌آگاهی) توجه دارد و حتی اخذ علم و صنعت غربی را قریب به فرض واجب می‌داند. این غیر از سخن کسانی است که از پیش و پس از انقلاب او را مخالف علم و صنعت دانسته‌اند.
کد خبر: ۲۹۴۸۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۷
فردید، پدرخوانده منش سیاسی اصولگرایان؛
مستند «تئوریسین خشونت» اثر سازمان فرهنگی هنری اوج در دفاع از فردید پدرخوانده منش سیاسی اصولگرایان، بیشتر برای تخریب شخصیت سروش ساخته‌شده است.
کد خبر: ۲۹۴۷۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۷
نگاهی به زندگی و آرای احمد فردید که ۲۶ سال پیش درگذشت
به‌کاربردن عباراتی مانند تئوریسین خشونت، اولین فردی که بذر یهودی‌ستیزی را در ایران کاشت و مدرس غرب‌زدگی از سوی عبدالکریم سروش درباره شخصیت سیداحمد فردید حکایت از آن دارد که تقابل صرفا تقابل فلسفی و ایدئولوژیک نیست، بلکه این تقابل جنبه‌های سیاسی هم به خود گرفته است.
کد خبر: ۲۹۴۶۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۲۶
باید عشق بورزم
مصطفی ملکیان: از زندگی اصیل، یعنی خودجوشانه و خودانگیخته دست نکشم، یعنی خودام باشم و ساده و طبیعی زندگی کنم.
کد خبر: ۲۸۸۶۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۸
خاطره‌ای به روایت منوچهر صدوقی سها
اهلش می‌دانند که مرحوم هانری کربن بیشتر بر این قائل بوده است که فلسفه در اسلام تئوسوفی است تا فیلوسوفی. مرحوم دکتر مهدی حائری به اصطلاح حکیم مشائی بودند و به حدت و شدت در این باب با کربن مخالف بودند و می‌گفتند فلسفه در اسلام همان فیلوسوفی است.
کد خبر: ۲۸۷۱۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۱
بزرگان علم و ادب؛
صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی معروف به مُلاصَدرا و صدرالمتألهین (درگذشته ۱۰۴۵ قمری)، متأله و فیلسوف شیعه ایرانی سدهٔ یازدهم هجری قمری و بنیان‌گذار حکمت متعالیه است.
کد خبر: ۲۷۷۳۰۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۰۲
بزرگداشت "خیام نیشابوری"؛
۲۸ اردیبهشت، زادروز خیام نیشابوری ملقب به حکیم جهان و فیلسوف گیتی، فیلسوف، ریاضیدان، ستاره‌شناس و رباعی‌سرای ایرانی است که گاه‌شماری هجری خورشیدی را تکمیل و تقویم ایرانی را ابداع کرد.
کد خبر: ۲۷۶۱۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۲۷
فیلسوف ایرانی مطرح کرد؛
بیژن عبدالکریمی، فیلسوف ایرانی ، در نشست ورزش و معنویت در آکادمی ملی المپیک گفت: درهیچ دوره‌ی تاریخی شکاف بین جوانان و سنت تاریخی و معنوی ما این گونه نبوده است.
کد خبر: ۲۵۳۰۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۰
به مناسبت سالروز درگذشت احمد فردید؛
احمد فردید یکی از شناخته شدن ترین و پرنفوذترین فیلسوفان تاریخ معاصر ایران است که کمتر می نوشت و بیشتر سخن می گفت. از این رو جلسه هایی تحت عنوان فردیدیه برگزار کرد و زمینه‌های طرح اندیشه‌اش را فراهم آورد که افراد حاضر در این جلسه ها از چهره هایی شاخص در فرهنگ و اندیشه ایران بودند.
کد خبر: ۲۲۷۴۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۲۶
گفت‌وگو با حسن محدثی؛
در نیم قرن گذشته شریعتی همواره در کانون توجهات بوده و به بهانه‌های مختلف، او، اندیشه‌ها و آثارش موضوع نقد و نظر قرار گرفته است. نویسنده «کویریات»، هم در زمان حیات و هم بعد از مرگ مشکوکش بیرون از خاک وطن، مورد اقبال بود. چه آن زمان که فریاد «پدر، مادر ما متهمیم» در حسینیه ارشاد شنیده می‌شد، و چه آن وقت که آتش ارشاد خاموش شد و خاکسترش بر جلد کتاب‌ها نقش «علی، حقیقتی بر گونه اساطیر» و «حسین وارث آدم» زد.
کد خبر: ۲۱۴۸۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۳/۲۹
مصطفی ملکیان:
فیلسوفی که از بنیادگرایی، سنت‌گرایی، تجددگرایی و اگزیستانسیالیسم عبور کرده و حالا با نظریه عقلانیت و معنویتش حرفهای زیادی برای گفتن دارد. روشنفکری که منتقد روشنفکری دینی است و صراحت لهجه‌اش همانقدر که خیلی‌ها را به وجد می‌آورد بسیاری را هم متاثر و عصبانی می‌کند: «مصطفی ملکیان».
کد خبر: ۲۱۴۸۰۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۳/۲۹
امیر ناظمی/معاون وزیر ارتباطات:
صد سال از زمانی که نخستین شناسنامه ایرانی صادر شد، گذشت. در سال ۱۲۹۷ اولین سجل ایرانی صادر شد. دو روایت درباره نخستین شناسنامه وجود دارد؛ یکی از آنها مدعی است نخستین سجل برای دکتر ولی نصر (پدر حسین نصر، فیلسوف ایرانی مقیم آمریکا) صادر شده و روایت دیگر می‌گوید به نام «فاطمه‌خانم ایرانی» در محله سنگلج صادر شده است.
کد خبر: ۱۷۹۷۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۲